მიტოზი

ujredis sasicocxlo cikli - mitozi

                                                           

    gamravleba dedamiwaze sicocxlis uwyvetobas ganapirobebs.

    Taobidan TaobaSi memkvidruli informaciis gadacema gamravlebis dros xdeba. radgan organizmebi ujredebisagan Sedgeba, amitom organizmebis gamravleba dakavSirebulia ujredis gamravlebasTan.

    eukariotuli ujredis yvelaze gavrcelebuli xerxia mitozi, romelic uzrunvelyofs dediseuli ujredis or Svileul ujredad gayofas, Svileuli ujredi dediseuli ujredis identur genetikur masalas Seicavs.

    mitozis biologiuri arsi imaSi mdgomareobs, rom gayofis Sedegad erTi dediseuli ujredidan miiReba ori Svileuli ujredi, romlebic qromosomaTa iseTive kompleqts Seicavs, rogoric dediseul ujredSi iyo anu mitozi uzrunvelyofs Svileul ejredebSi memkvidruli informaciis srulad gadacemas.

    ujredis sasicocxlo cikli anu mitozuri cikli moicavs interfazasa da mitozur gayofas. interfazas sam periodad yofen: 

pirvelia GG 1 faza anu presinTezuri periodi.

   GG 1 faza moicavs drois periods ujredis gayofis damTavrebidan dnm-is replikaciis dawyebamde. GG 1 fazaSi ujredi aqtiurad cxovelqmedebs, izrdeba da asrulebs Tavis funqcias.

    am periodSi mimdinareobs ujredis momdevno gayofisaTvis aucilebeli energiis dagroveba. grovdeba agreTve dnm-is replikaciisaTvis, qromosomebis cilovani kompinentebis, ujredis centris gaormagebisaTvis da gayofis TiTistaras cilebis sinTezisaTvis aucilebeli nivTerebebi.

    S fazaSi mimdinareobs dnm-is replikacia. yovel qromosomaSi xdeba dnm-is replikacia anu sinTezuri fazes bolos TiToeuli qromosoma ori identuri dnm-is molekulisagan Sedgeba. maT qromatidebi ewodeba. dnm-is gaormagebasTan erTad xdeba memkvidreobiTi informaciis gaormagebac. replikaciis Sedegad miRebul dnm-is yovel molekulaSi erTi spirali dediseulia, xolo meore axlad sinTezirebuli.

   GG 2 fazaSi xdeba mitozis  normaluri msvlelobisaTvis saWiro energiis dagroveba da gayofis TiTistaras da ujredis cenrtis gaormagebisaTvis saWiro cilebis sinTezi. aqtiurad sinTezdeba cila tubulini, romlisganac warmoiqmneba mitozuri fazisaTvis aucilebeli cilovani Zafebi - mikromilakebi.

   profaza- birTvis zomebi ukve mniSvnelovnad aris gazrdili dammasSi SeimCneva qromosomebis wvrili spiralizebuli Zafebi, romelbic birTvSi Tanabradaa gabneuli. profazis sawyis etapze yoveli qromosoma warmodgenilia ori erTmaneTis garSemo spiralurad daxveuli ZafiT. maT qromatidebi ewodeba.

qromosomebis aseTi agebuleba ganpirobebulia interfazaSi dnm-sa da qromosomuli cielbis reproduqciiT. am periodSi qromosomebSi SesamCnevia centromerebi momwgvalo naTeli zonis saxiT.

     profazaSi mimdinare procesebia:

     qromosomebis damokleba da gamsxvileba

     qromatidebis gancalkeveba da urTierTparalelurad ganlageba. centromeruli ubani naWdevis saxes iRebs.

     gaormagebuli centriolebis urTierTdacileba da maT mier ujredis polusebis formireba.

     centriolebs Soris gayofis TiTistaras centraluri anu pirveladi Zafebis sistemis ganviTareba. gayofis TiTistaras safuZvels makromilakebi warmoadgens.    

     birTvakebis zomebis Semcireba da gaqroba.

  

   prometafaza -es aris profazis damTavrebis da metafazis sawyisi etapi.

prometafazis dasawyisad is periodi iTvleba, roca birTvis garsi daSlas iwyebs. maqsimalurad damoklebuli da gamkvrivebuli qromosomebi erTi SexedviT uwesrigod gadaadgildeba TiTistaras ekvatoruli sibrtyisaken.

   metafaza – sakuTriv metafazis dasawyisad iTvleba is momenti, rodesac qromosomebi miaRwevs TiTistaras ekvatorul ubans da iq ise ganlagdeba, rom maTi centromeruli ubnebi zustad erT sibrtyeSi mdebareobs.

    metafazaSi gayofis TiTistara sruli ganviTarebis stadias aRwevs. centraluri anu pirveladi Zafebis garda, romlebic polusebs erTmaneTTan akavSirebs, viTardeba  qromosomuli TiTistarac, romelic qromosomebis centromerul ubnebs polusebTan akavSirebs.

    metafazis saboloo etapad SeiZleba is momenti CaiTvalos, rodesac adgili aqvs yoveli qromosomis centromerebis gayofas.

   anafaza –yovel qromosomaSi Svileuli centromerebi, Semdgom qromatidebi erTmaneTs scildeba da polusebisaken iwyebs moZraobas. es momenti aris anafazis dasawyisi da qromatidebsac ukve Svileuli qromosomebi ewodeba. yoveli gaormagebuli qromosomis erTi Svileuli qromosoma erTi polusisaken gadaadgildeba, meore --meore polusisaken. qromosomebis gadaadgileba gayofis TiTistaras qromosomebTan dakavSirebuli Zafebis damoklebis Sedegad xorcieldeba.

  telofaza - iwyeba Svileuli qromosomebis polusebisaken migraciis damTavrebisTanave. am fazaSi mimdinare procesebi interfazuli birTvis  struqturis aRdgenas uzrunvelyofs. umates SemTxvevaSi birTvis gayofas - kariokionezs Tan sdevs citoplazmis gayofa – citokinezi. saboloo jamSi dediseuli ujredidan miiReba ori Svileuli ujredi.